Gereedschap en hulpmiddelen
Zaagklem voor precisiewerk
Bij het inzagen van een aantal gelijkvormige uitsparingen moeten we ervoor zorgen dat de zaagsnede alle even diep worden. Een handig hulpmiddel maken we van twee beukelatjes en twee bouten met vleugelmoeren. We klemmen dit attribuut op de gewenste hoogte op het blad van de zaag (een fijngetande kap- of verstekzaag) en zagen steeds net zolang tot de klem over het werk begint te glijden.
Zaaggeleider
Materiaal dat niet in een verstekbak past, kan met een zaaggeleider worden afgekort. Zet het materiaal vast en houdt de geleider met de hand ertegen. Een verstekgeleider is voor de handzaag instelbaar op hoeken van 9, 45, 60 en 75 graden. Gebruik bij een zaaggeleider een gewone handzaag (de kapzaag past er niet in) en laat deze soepel glijdend langs het klemblad lopen. Vermijd contact tussen zaagtanden en de geleider. Bij het afkorten van zeer dik materiaal zoals een forse balk, raakt de zaag ten slotte vrij van de geleider. Dit is geen probleem, want de intussen gemaakte zaagsnede fungeert nu verder als geleider. Zorg wel dat u eerst ter extra controle rondom heeft afgetekend waar de zaagsnede moet komen.
Zaaglijnen aftekenen
Teken zaaglijnen zo af dat u er precies langs zaagt, niet erop. Dit geeft u beter zicht op het werk. Blaas het zaagsel regelmatig weg, om de afgeschreven lijn zichtbaar te houden. Oefen kracht uit tijdens de neergaande bewegingen en trek de zaag enigszins luchtig terug.
Zaagtafel
Een hulpmiddel dat ook bij sommige decoupeerzagen kan worden aangeschaft, is de zaagtafel. U kunt de zaag er ondersteboven in monteren, zodat het zaagje naar boven uitsteekt. U kunt dan met beide handen het te zagen materiaal vasthouden en dit nauwkeurig besturen. De kans op ongelukken is wat groter, doordat u met uw handen dichter in de buurt van het zaagje kunt komen. Kleine dingen laten zich op deze manier echter wel gemakkelijker bewerken.
Zacht hout
Zaagt men het beste door de zaag eerst met olie in te smeren.
Zagen
Zagen moeten af en toe ingewreven worden met een spekzwoerd. Dit voorkomt roesten en stroef worden van de zaag. Ook roestvlekken verdwijnen met spekzwoerd
Botte zagen
Botte zagen kan men weer scherp maken met een driehoekige vijl. Tijdens het zagen kan de zaag af en toe dun ingewreven worden met groene zeep. De zaag glijdt dan beter.
Zagen in metaal en kunststof
Metaal en ook kunststoffen kunt u beter met een lagere snelheid zagen dan hout. Metaal onder andere omdat anders het zaagje te snel bot wordt en bij thermoplastische kunststof omdat anders het materiaal smelt en aan het zaagje kleeft.
Zagen prepareren, leidingen doortrekken
Zagen werken gemakkelijker en leidingsdraden zijn met minder moeite door de buizen te trekken, als ze tevoren met zeep zijn ingesmeerd. De zeep maakt, dat het blad van de zaag en de leidingsdraad beter willen glijden.
Zagen van hardhout
Smeer de zaag met petroleum in.
Harden van stalen gereedschap
Delen van stalen gereedschap kan men harder maken door ze in het vuur roodgloeiend te laten worden en direct in koud water met een laagje olie erop af te koelen (schrikken). Een nog betere methode is het gereedschap een badje met carboleum te geven
Tegels snijden met elektrische zaag
Koop een met saffierslijpsel bedekt zaagblad voor uw elektrische zaag. Laat tijdens het zagen door iemand anders het zaagblad koel houden met een fijne waterstraal uit een afgedankte fles voor afwasmiddel. Het resultaat is fantastisch, veel fijner en preciezer dan met de tegeltang of de glassnijder.
Gebruiksvoorwerpen van ijzer
Gebruiksvoorwerpen van ijzer, zoals haardpoken, kolenschoppen, tangen, maar ook plaatijzer enzovoort, kan men er als nieuw uit doen zien als men ze met een ruige doek, van bijvoorbeeld badstof, gedoopt in een mengsel van houtskool en wat olie, bijvoorbeeld naaimachineolie of slaolie, afwrijft. IJzer en staal kan men voorts blank schuren met steenkoolas. Uiteraard kan dat ook, zoals dat vroeger veel gebeurde, met zand, zeep en soda.
Gereedschappen, scharen enz.
Worden glanzend door een deegje van zemelen met heet water en wat zout en azijn. Inwrijven en met water naspoelen
.
Een volmaakte heffeschaar
De bladen van een heggenschaar glijden nogal eens af op de dikkere, gladde takken van heesters. Om dit te voorkomen, zorgen we ervoor dat de snijkant van een der bladen niet geheel glad verloopt. Op regelmatige afstanden van elkaar vijlen we boven op het blad een aantal naar de rand wijder uitlopende, V-vormige groefjes. Gebruik een vijl met een vierkante doorsnede. De snijkant van het blad wordt telkens onderbroken door een flauwe inkeping met scherpe randjes, die de glijdende tak tegenhoudt.
*Botte schaar slijpen
Komt U plotseling tot de ontdekking dat uw schaar bot is, maak hem dan weer scherp met behulp van een limonade- of bierflesje. U doet net of U de hals eraf wilt knippen. Daarbij moet het glas langs de volle lengte van de snijbekken heen en weer glijden.
Noodpasser
Bij gebrek aan een echte passer behelpen we ons met en flink formaat zakmes, voorzien van een lemmet aan beide zijden. De punt van het grootste lemmet plaatsen we in het middelpunt van de te construeren cirkel; aan het kleinste binden we een potloodstompje vast (A).
*
Een dubbelgevouwen stuk stevig tekenpapier kan als lineaal dienst doen (B). Hetzelfde papier nogmaals dubbelgevouwen, verschaft ons een winkelhaak (C). Door het papier diagonaal dubbel te vouwen krijgen we aan weerszijden hoeken van 45°, nodig bijvoorbeeld voor verstekwerk (D).
*Grote cirkels aftekenen
Op soortgelijke wijze kunt u ook een universele passer maken. U heeft maar 1 lat nodig, met een spijker aan het uiteinde die als middelpunt in het materiaal wordt geslagen, en een spijker op straalafstand als kraspen. In beide genoemde gevallen kunt u in plaats van een spijker ook een potlood nemen, dat in een krap geboord gaatje is gestoken.
*Alternatief voor klemtang
Met een stuk stevige waslijn of een sjorband kunt u ook een heel eind komen. Wikkel de waslijn of de sjorband strak rond het werkstuk, leg een knoop en span lijn of band strak door het met een ijzeren staafje te twisten. Let bij het gebruik van een waslijn wel op dat u het materiaal niet beschadigt.
*Haaks aftekenen
* Haaks of in verstek aftekenen doet u met respectievelijk de schrijf of verstekhaak.
* Teken de zaaglijn op materiaal zoals een balk of een dikke lat die u wilt afkorten, rondom af
Ontmoeten de lijn op het eerst afgeschreven vlak en die op het vierde elkaar niet precies, dan is de balk enigszins getorst: licht verdraaid. Voor grof constructiewerk is dit niet bezwaarlijk, maar als het op nauwkeurigheid aankomt, keur die balk dan af en gebruik hem eventueel in kortere stukken. Daarin is de vervorming veel minder merkbaar.
* Houd bij het aftekenen van een zaaglijn de gebruiks- en de afvalkant van het materiaal in de gaten.
Meet de gewenste afstand op, schrijf scherp af en zaag langs de lijn aan de afvalkant. Een zaagsnede is meestal toch zo n 2 mm breed (met een cirkelzaag nog iets meer) en op de lijn zagen kan dus een verschil veroorzaken.
* Voor het haaks aftekenen op een groot oppervlak (plaatmateriaal) is de schrijfhaak te kort; doortrekken met een stalen liniaal kan een afwijking opleveren.
Controleer daarom de haaksheid volgens de 34-5-proef (Stelling van Pythagoras). Schrijf aan 1 zijde exact 60 cm af, aan de daarop staande zijde 80 cm. De diagonale lijn tussen die twee punten moet precies 100 cm zijn; dan is de hoek in de haak.
*Haaks zagen
Teken bij het haaks afkorten van balken en latten eerst op alle zijden haaks af en laat het materiaal dan telkens een slag kantelen zodra de zaag een volgend vlak heeft bereikt. Daardoor zaagt u des te nauwkeuriger haaks.
*Lange afstanden aftekenen
Lange afstanden meten met gereedschap dat daarvoor te kort is, kan vergissingen tot gevolg hebben. Met geimproviseerd meetgereedschap gaat dit foutloos. Schrijf op een lange rechte lat een afstand van bijvoorbeeld 100 of 200 cm af. Met eenzelfde lat, die ertegenaan is gelegd, vergroot u het bereik tot de vereiste lengte. Spijker de twee latten op elkaar en neem de eerste afschrijving nauwkeurig op de tweede lat over.
Een kruishout heeft, zoals een schrijfhaak, zijn beperkingen. Als een af te tekenen lijn te ver van een zijde van het materiaal ligt, maakt u eenvoudig een kruishout-naar-maat. Neem een lat van 20 a 30 cm lang die als aanslag dient en bevestig daarop in het midden, precies haaks, een plat en enkele centimeters breed latje van lengte naar behoefte. Sla daarin op de vereiste afstand een scherpe spijker waarvan de punt aan de onderkant net iets uitsteekt. Door dit apparaat met de aanslag langs het materiaal te bewegen en licht op de spijker te drukken, ontstaat een kraslijn. Trek deze lijn eventueel met een scherp potlood over.
*Stroeve zaag
Als de zaag in het hout erg stroef gaat, kunt u hem smeren met kaarsvet. En haal de zaag eerst enkele keren naar achteren voordat u begint te zagen.
*Splinteren voorkomen bij het zagen
Splinteren van hout tijdens het zagen kunt u grotendeels voorkomen door een strook plakband over de zaaglijn te plakken. U zaagt vervolgens voorzichtig door het plakband heen.
